Letupan Beirut: Apa itu amonium nitrat?

SATU letupan besar telah menggegarkan Beirut, Lubnan pada petang Selasa, memusnahkan hampir kesemua bangunan di seluruh bandar. Lebih 100 orang dilaporkan terbunuh dan ribuan cedera. Letupan itu berpunca daripada amonium nitrat berjumlah 2,700 tan yang disimpan di sebuah gudang di Pelabuhan Beirut.

Jadi, apa itu amonium nitrat?

Memetik sumber Wikipedia, amonium nitrat ialah sebatian kimia dengan formula kimia NH4NO3 yang berwarna putih serta sangat larut dalam air. Sebatian ini terdiri daripada kation amonium dan anion nitrat.

Amonium nitrat biasanya digunakan dalam bidang pertanian sebagai baja nitrogen. Selain itu, sebatian ini juga digunakan sebagai bahan letupan dalam bidang pelombongan dan pembinaan awam.

Penghasilan dan tindak balas amonium nitrat

Amonium nitrat dihasilkan dalam industri melalui tindak balas asid dan bes, yakni antara ammonia dan asid nitrik.

NH₃ + HNO₃ à NH₄NO₃

Amonium nitrat bertindak balas dengan hidroksida logam untuk menghasilkan ammonia dan nitrat logam alkali. Dalam persamaan di bawah, M mewakili logam alkali seperti natrium dan kalium.

NH₄NO₃ + MOH à NH₃ + H₂O + MNO₃

Amonium nitrat akan terurai menjadi nitrus oksida dan air apabila dipanaskan.

NH₄NO₃ à N₂0 + H₂O

Walau bagaimanapun, dalam letupan atau pembakaran pantas, amonium nitrat akan terurai menjadi gas nitrogen, gas oksigen dan air.

2NH₄NO₃ à 2N₂ + O₂ + 4H₂O

Keselamatan penggunaan amonium nitrat

Amonium nitrat terurai menjadi nitrus oksida dan wap air apabila dipanaskan, tetapi boleh terurai secara letupan. Sifat amonium oksida sebagai pengoksida boleh memarakkan letupan dengan mudah, menjadikan amonium nitrat memiliki risiko kebakaran yang besar.

Letupan kecil yang melibatkan amonium hidroksida adalah agak lazim, tetapi beberapa bencana besar pernah direkodkan seperti letupan di Tianjin, China pada 12 Ogos 2015 yang melibatkan kira-kira 800 tan sebatian amonium nitrat; jumlah kematian rasmi ialah 173 orang dengan kira-kira 800 orang kematian.